cosb offisar

[mae ymyl dde'r testun isod o'r golwg]

Ymadrodd cyfarwydd gan rai a fu'n cymryd rhan yn y Rhyfel M...  Roedd 'Ma' hwnna'n haeddu 'cosb offisar' yn cyfateb i 'Mae hw[...] isio'i saethu' neu 'isio'i grogi'.

Pan oedd mewn gwth o oedran, eglurodd Jac Mawr Pencefn fu'n regiwlar profiadol a dewr - ei ystyr wrthyf. Nid profia... doethineb oedd cymwysterau is-swyddogion y fyddin yn Ffrainc ... Fflandrys ond yn hytrach gefndir breintiedig ysgolion bonedd a c... wythnos o hyfforddiant. Cywion llancaidd yn mwynhau ei lordi... dros filwyr cyffredin a hynod brofiadol oedd y rhain yn ôl ... Roeddent yn llym eu disgyblaeth a'u cosb ac yn peryglu bywy... oherwydd eu diffyg profiad. Hel medalau oedd eu nod. Derby... nifer ohonynt 'gosb offisar', sef bwled yng nghefn y pen, gan eu dy... eu hunain wrth iddynt fynd 'dros y top', neu fidog wrth ymo... mewn lloches rhag y bomiau. Wedi'r cyfan, roedd cael ymadael ag ... a oedd yn peryglu bywydau yn fater o fyw a marw i'r milw... Cadarnhawyd yr arferiad gan y 'War Office Casualty Figures':

'Western Front overall casualties   56%

Deaths, other ranks                     12.8%

Deaths, officers (during battle)     27%'