Clwy' du: Clwy' hynod o heintus a gludir gan lygod Ffrengig (llygod mawr) ac a lygra gyflenwadau dŵr. Mae'r clwy' du yn dirywio'r iau a'r arennau ac yn troi lliw'r croen yn felyn tywyll. Roedd yn farwol ar un pryd ond erbyn heddiw gellir ei iacháu â gwrthfiotigau grymus. Ei enw meddygol yw protozoan leptospires [y ddau air yna mewn print italig] ac yn Saesneg fe'i gelwir yn Weil's disease [eto mewn print italig].